Güneşin Sağlığa Olumsuz Etkileri ve Korunma Yöntemleri

Güneş altında bronzlaşmayı hepimiz seviyoruz. Peki bunun çok riskli ve dikkat edilmesi gereken bir süreç olduğunu biliyor muyuz?

Vücudun D vitamini üretebilmesi için biraz güneşe maruz kalması gerekir. Ancak güneşin ultraviyole (UV) ışınlarına korunmasız maruz kalmak cilde, gözlere ve bağışıklık sistemine zarar verebilir. Bunun yanında, kansere de neden olabilir. Güneş yanığı ve aşırı UV ışığına maruz kalmak cilde ciddi zararlar verir. Bu hasar cilt kanserine veya erken cilt yaşlanmasına yol açabilir.

Bronzlaşma cilde ne yapar?

Bronzlaşma, cildin UV ışığına verdiği tepkidir. UV ışınları cilde ulaştığında cilt daha fazla melanin üretir. Melanin, bronzlaşmaya neden olan renktir (pigment).

Ultraviyole radyasyon nedir?

Güneşten gelen enerji, dünyaya görünür, kızılötesi ve ultraviyole (UV) ışınları olarak ulaşır.

• Ultraviyole A (UVA), 320 ila 400 nm (nanometre) uzunluğundaki dalga boylarından oluşur.
• Ultraviyole B (UVB) dalga boyları 280 ila 320 nm'dir.
• Ultraviyole C (UVC) dalga boyları 100 ila 280 nm arasındadır.

Sadece UVA ve UVB ultraviyole ışınları yeryüzüne ulaşır. Dünyanın atmosferi UVC dalga boylarını emer. UVB ışınları, UVA'dan çok daha fazla cilt kanseri riskine neden olur. Ancak UVA ışınları yaşlanmaya, kırışmaya ve elastikiyet kaybına neden olur. UVA ayrıca cilt kanseri ve katarakt dahil olmak üzere UVB'nin zararlı etkilerini artırır.

Çoğu durumda, ultraviyole ışınları melanin ile reaksiyona girer. Bu güneşe karşı ilk savunmadır. Bunun nedeni, melaninin görevi ciddi cilt hasarına neden olan tehlikeli UV ışınlarını emmesidir. UV hasarının miktarı cildin melaninin sağlayabileceği korumayı aştığında güneş yanığı oluşur. Az miktarda güneşe maruz kalmak sağlıklı ve zevklidir. Ama fazlası tehlikeli olabilir. Güneş ışığına aşırı maruz kalmamak için önlemler alınmalıdır. Bu önleyici tedbirler, kanser riskini, cildin erken yaşlanmasını, katarakt gelişimini ve diğer zararlı etkileri azaltabilir.

Kendinizi güneşin zararlı ışınlarından nasıl koruyabilirsiniz?

Kendinizi güneşin zararlı etkilerinden korumanın en iyi yolu maruz kalmayı sınırlamak ve cildinizi korumaktır.

6 aylıktan büyük çocuklarda güneş yanığını önlemenin en iyi yolu, Amerikan Dermatoloji Akademisi'nin şu ipuçlarını takip etmektir:

• Açıkta kalan tüm cilde SPF (Güneş Koruma Faktörü) en az 30 olan geniş spektrumlu, suya dayanıklı bir güneş kremini uygulayın. Geniş spektrum, güneş kreminin sizi hem UVA hem de UVB ışınlarından koruduğu anlamına gelir. Her 2 saatte bir ve yüzdükten veya terledikten sonra tekrar uygulayın.
• Mümkün olduğunda uzun kollu gömlek, pantolon, geniş kenarlı şapka ve güneş gözlüğü gibi koruyucu giysiler giyin. UV koruma faktörlü (UPF) veya sıkı dokunmuş kumaştan yapılmış giysiler arayın.
• Uygun olduğunda gölge arayın. Güneş ışınlarının en güçlü olduğu saat 10:00 ile 16:00 arasında olduğunu unutmayın. Gölgeniz sizden kısaysa gölge arayın.
• Su, kar ve kum yakınında ekstra dikkatli olun. Güneşin zararlı ışınlarını yansıtırlar. Bu, güneş yanığı riskini artırabilir.
• Vitamin takviyeleri içerebilecek sağlıklı bir diyetle D vitamini alın.
• Bronzlaşma yatakları kullanmayın. Güneşten ve solaryumdan gelen ultraviyole ışık cilt kanserine ve kırışmaya neden olabilir.
• Dudaklarınızı en az SPF 15 ile dudak balsamı ile koruyun.
• Tüm cildinizi düzenli olarak inceleyin. Cildinizde herhangi bir değişiklik, büyüme veya kanama fark ederseniz hemen bir sağlık kuruluşuna başvurun. Cilt kanseri erken farkedildiğinde tedavi edilebilir.
• Kum ve kaldırım bir şemsiye altındayken bile UV ışınlarını yansıtır. Kar ve su da UV ışınlarının iyi yansıtıcılarıdır. Yansıtıcı yüzeyler zararlı güneş ışınlarının çoğunu yansıtabilir.
• Siz ve çocuklarınız için koruyucu gözlük almaya özen gösterin. UV koruması sağladıklarını belirten etiketlere sahip güneş gözlüklerini seçin.
• Birçok reçetesiz ve reçeteli ilacın cildin UV ışınlarına duyarlılığını artırdığını unutmayın. Bu nedenle, bazı ilaçları sadece birkaç dakika içinde ciddi bir güneş yanığı gelişmesine neden olabilir. İlaç etiketlerini dikkatlice okuyun ve gerektiğinde ekstra güneş kremi kullanın.