Yeni yıl ile birlikte havai fişekler tekrar tartışılmaya başlandı ve kuşlar üzerindeki olumsuz etkileri bolca yazıldı çizildi. Peki bu ürünlerin nelerden yapıldığını, atmosferi nasıl etkilediklerini ve havai fişeklerin kötü hava kalitesine neden olduğunu hiç merak ettiniz mi?
Havai fişeklerin içeriğinde neler var?
Hava kirliliği kimyasalları. Havai fişekler, patlayıcılarla birlikte bir hava kabuğuna yerleştirilmiş çeşitli kimyasallardan yapılır. Ürünlerin kesin içerikleri değişir ve bu da havai fişeklerin renklerini, boyutlarını ve hatta seslerini etkiler. Ama ana bileşenlere daha yakından bakalım. Karabarut kükürt, odun kömürü ve potasyum nitrattan oluşur ve havai fişeklerin uçup patlaması için gereklidir. Yıldızlar, farklı şekiller oluşturan daha küçük, konsantre patlayıcılardır. Ve son olarak, renklendiriciler havai fişeklerin renklerini etkiler. Örneğin, lityum ve stronsiyum kırmızıyı, bakır ve klor maviyi, sodyum ve sodyum klorür sarıyı ve baryum ve klor yeşili verir.
Havai fişek havayı kirletir mi?
Havai fişekler hava için kötü mü? Evet, partikül madde (PM), Uçucu organik bileşikler (VOC'ler) ve Ultra ince partiküller (UFP'ler) gibi iyi bilinen birkaç hava kirleticisiyle dolu olduklarından her patlama sırasında bu kimyasallar soluduğumuz havaya yayılır. Büyük havai fişek gösterilerinden (ABD'de 4 Temmuz, Çin'de fener festivali, Hindistan'da ışık festivali) sonra yapılan çeşitli araştırmalar sorunun gerçek boyutunu ortaya çıkardı. Bu tehlikeli kimyasalların konsantrasyonları, bir havai fişek gösterisinden hemen sonra, havai fişeklerin olmadığı tipik bir güne göre birkaç kat daha yüksek çıktı. Ama tek sorun bu değil! Havai fişekler gökyüzünde yüksekte patlar, bu da rüzgar darbelerine karşı hassas oldukları anlamına gelir. Sonuç olarak, havai fişek kirleticileri atmosferik rüzgar akımları ile kilometrelerce dahi olsa seyahat edebilmekte veya hava şartlarına bağlı olarak gösteri bitiminden sonra 5 saat dahi havada kalabilmektedir.
Havai fişek sağlığa zarar verir mi?
Havai fişeklerden sonra hava kalitesinin kötüleştiğini biliyoruz, ancak sağlığınızı nasıl etkileyebilir? Ana semptomlar arasında öksürük, nefes darlığı, hava yolu iltihabı, baş ağrısı ve boğaz ağrısı veya şişmesi sayılabilir. Daha ciddi durumlar arasında zatürree, kalp krizleri, yüksek tansiyon ve düzensiz kalp atışı yer alır.